Nieuwsoverzicht
PERPIGNAN — De 31ste editie van het Festival de la Musique Sacrée in Perpignan zal plaatsvinden van 9 t/m 20 maart 2019. De internationale belangstelling voor dit festival groeit ieder jaar. Bezoekers komen vanuit heel Europa.
Tijdens het festival wordt ieder jaar een beiaardconcert geprogrammeerd in samenwerking met de 'Association des Amis du carillon de la cathédrale Saint-Jean-Baptiste de Perpignan'. Sinds 2015 omvat dit dynamische samenwerkingsverband een compositiewedstrijd voor beiaard. Voor de derde keer nodigt het Festival en de 'Les Amis du carillon' u uit om deel te nemen aan deze wedstrijd.
De winnende compositie zal in première gaan tijdens het beiaardconcert op zaterdag 13 april 2019 en gespeeld worden door de beiaardiers van de kathedraal, Elizabeth Vitu en Laurent Pie.
Voorwaarden
De voorwaarden voor deze compositiewedstrijd voor de stad Perpignan zijn:
• Compositie: voor twee beiaardiers.
• Duur: 2 minuten.
• Amédée Bollée beiaard: 46 klokken - 4 octaven c1 - c4, de c#, d# en g# ontbreken in het laagste octaaf, het instrument transponeert naar d1 (meer details omtrent het Bollée carillon van Perpignan worden op verzoek verstrekt).
• Thema: ieder jaar kent het Festival een thema. In 2019 zal het thema 'Nocturne' zijn, alhoewel het beiaardconcert een onderdeel zal vormen van een dag en een nacht van dans waarmee een heilig ritueel wordt uitgedrukt in een spirituele viering. De compositie zal als openingsstuk worden uitgevoerd van het beiaardconcert tussen een 'bagad' concert en dat van een 'coblà', als begeleiding van traditionele Bretonse en Catalaanse dansen. De compositie moet 'maestoso' zijn: met een dynamisch en briljant karakter.
• Datum van inzenden: voor 20 december 2018 naar Elizabeth Vitu (
• Publiciteit: de radio, en de lokale en regionale pers zullen verslag doen van het concert. Een nieuwsbericht zal naar beiaardorganisaties wereldwijd worden gestuurd.
Prijs
De laureaat zal een prijs van 500 euro ontvangen. De winnende compositie wordt door American Carillon Music Editions gepubliceerd.
Jury
Leden van de jury zijn: Michel Peus (concertpianist, gepensioneerd vice-directeur van het Conservatoire à Rayonnement Régional Perpignan-Méditerranée, oprichter en artistiek directeur van het Festival International de Piano in Elne), Jean-Philippe Cazenove (contra-bassist, internationaal concertgever), en Christine Laugié-Vanhoute (maître-carillonneur en beiaarddocent van de Muziekschool van Pamiers - een afdeling van de Franse Beiaardschool in Douai, oprichtster van de organisatie 'Les Carillons en Pays-d'Oc'). De jury zal de winnaar half-januari 2019 officieel bekendmaken.
GRONINGEN — Stichting Klokkenspel Groningen viert jubileum met tal van activiteiten. Ruim 400 luidklokken, 7 carillons en 25 automatische klokkenspellen vormen een belangrijk deel van ons provinciaal cultureel erfgoed. De omvang van het Groninger klokkenbezit kent in Nederland zijn weerga niet. Om dit erfgoed te behouden, te herstellen, waar mogelijk uit te breiden en het gebruik ervan te bevorderen, is 25 jaar geleden de Stichting Klokkenspel Groningen (SKG) opgericht.
In het kader van haar jubileum organiseert de SKG, gedurende de maanden mei tot en met oktober, een aantal evenementen die de doelstellingen van de stichting op een bijzondere en nadrukkelijke wijze onder de aandacht wil brengen bij bestuurders, (cultuur)professionals en de Groninger bevolking.
Komende activiteiten
De stichting is voornemens om op 22 september in de kapel van de Martinikerk een seminar te houden. Het ligt in de bedoeling de 9e editie van het Gronings Beiaardboek, met composities van Groninger beiaardiers, tijdens deze bijeenkomst te presenteren. Dit boek vormt een aanvulling op een bestaand repertoire.
Tot slot staat op 20 oktober een excursie op het programma naar klokkentorens in Veendam en omgeving die open staat voor belangstellenden.
Activiteiten die dit jaar hebben plaatsgevonden
Op 22 mei goot de firma Laudy- in de open lucht - een klok op initiatief van het Museum Heiligerlee. Dit in het kader van de herdenking van de Slag in Heiligerlee en de 80-jarige oorlog. De SKG financierde de kroon van deze herdenkingsklok.
Op 9 juni vond een luidklokken-estafette plaats. Door op afgesproken tijden te luiden konden één of meer routes van aan elkaar doorgegeven klokluidingen ontstaan, die uiteindelijk uitkwamen op de Groninger Martinitoren.
In de week van 23 -29 juli werden concerten georganiseerd op de beiaarden van Appingedam, Groningen (Martinitoren en Academiegebouw), Heiligerlee, Middelstum, Winschoten en Veendam.
DEN HAAG — Het moest er eens van komen. Sinds het boek van André Lehr uit 1959 is er geen omvangrijk werk over de gebroeders Hemony meer verschenen. In die leemte heeft historica en oud-stadsbeiaardier drs. Heleen van der Weel nu voorzien. Op 31 mei werd in de historische leeszaal van het Vredespaleis haar boek ‘François en Pieter Hemony. Stadsklokken- en geschutgieters in de Gouden Eeuw’ gepresenteerd.
Tijdens de bespeling van de Vredesbeiaard door Henk Groeneweg werden de gasten ontvangen in het Vredespaleis. Gastheer is Jeroen Vervliet, de bibliothecaris van het Vredespaleis, die het boek beschrijft als een bedrijfsgeschiedenis, een sales & marketingboek, een familiegeschiedenis, kortom een boek waarin het klokken- en geschutgieten in een ruime context wordt geplaatst en waarin niet alleen de techniek van het gieten wordt besproken.
Heleen van der Weel vertelt hoe zij zich al vele jaren met het werk van de gebroeders Hemony heeft beziggehouden en heeft als motto voor haar speech: ‘Er zijn geen landen waar hun klanken niet worden gehoord’. Dat geldt niet alleen voor klokken maar ook voor de kanonnen, niet direct te rijmen met de missie van het Vredespaleis... De Hemony’s hebben daarmee wel een fortuin vergaard en daarover was door de weinige erfgenamen veel gedoe. Daarentegen hebben zij ook kanonnen omgesmolten voor vredelievende doeleinden. De Atlas op het paleis op de Dam is daar een voorbeeld van.
Na een film over de klokkengieterij van de firma Eijsbouts in Asten vertelt prof. dr. Simon Groenveld waar de locaties van de gebroeders Hemony, die in feite elk hun eigen bedrijf runden, zich bevonden. Van Zutphen en Amsterdam waren die al bekend. Dat bleek niet alleen uit geschriften maar ook uit schilderijen, tekeningen en etsen. De gieterij had namelijk een opvallende dakvorm om de ongezonde dampen die ontstaan bij het gieten, af te voeren. Zo is aan de hand van omringende gebouwen en stadsplattegronden te herleiden waar de gieterij heeft gestaan.
De locatie in Gent is nog maar kort geleden vastgesteld. Uit een oud document bleek dat op die plek thans een hotel staat (grappig idee om als beiaardier boven een gietkuil van een Hemony te logeren...).
Tenslotte biedt Heleen van der Weel eerste exemplaren van het boek aan aan de gastheer Jeroen Vervliet en dr. Frits Zwart, directeur van het Nederlands Muziek Instituut. Met een hapje en een drankje wordt de presentatie op deze unieke locatie besloten.
Dick Klomp
Heleen B. van der Weel, François en Pieter Hemony. Stadsklokken- en geschutgieters in de Gouden Eeuw. 416 blz. gebonden, geïllustreerd (kleur), ISBN 978-90-8704-680-4, winkelprijs € 35,-. Het boek is verkrijgbaar via de boekhandel en kan worden besteld bij Uitgeverij Verloren te Hilversum, tel. 035-6859856,
Een uitgebreid en gedetailleerd verslag van het beiaardiersconcours op 6 juli in Zwolle en Kampen, met daarin opgenomen een paar links naar de verschillende persreactie door RTV-Oost en Radio NPO4 - klik hier.
KAMPEN — Beiaardconcoursen zijn voor de beginnende beiaardiers een belangrijke promotie, dat weten de juryleden maar al te goed want wij hebben menigmaal in spanning voor de jury gestaan, in afwachting op het verlossende woord. Na enkele jaren studie lukt het de meeste beiaardiers om met een diploma het werkveld in te trekken, maar slechts de prijzenwinnaars komen uiteindelijk tot de koningsbanen van beiaardland, dat wijst de praktijk uit
De jubileumcommissie van de Nederlandse Klokkenspel-Vereniging heeft gemeend om in het honderdste jaar van de vereniging de lat extra hoog te leggen. Daardoor is de waarde van het concours uitzonderlijk geworden. Op maar liefst twee verschillende instrumenten werden de kandidaten geacht oude en nieuwe muziek ten gehore te brengen, beslist geen sinecure. De unieke Taylor beiaard van Zwolle en het onovertroffen meesterwerk van François Hemony in Kampen.
Strikt genomen zijn alle deelnemers vandaag de winnaar, want de jury heeft hen al geselecteerd na het beluisteren van de ingezonden opnames. Deze bijeenkomst heeft daardoor bij voorbaat al een feestelijk karakter.
Gelukkig heeft de jury, bestaande uit Frans Haagen, Bernard Winsemius, Ellen Dickinson, Koen Cosaert en ikzelf enkele verschillen in het spel van de deelnemers kunnen bespeuren. Daarom kunnen toch overgaan tot het geven van een rangorde. Hierbij moet wel opgemerkt worden dat zij allen tot de toppers gerekend moeten worden.
De jury was van mening dat de prestaties in Zwolle over het algemeen beter waren dan in Kampen. Het leek er op dat de oorspronkelijke beiaardcomposities meer tot de specialiteit van de spelers behoorden dan het spelen van bewerkingen uit de barok – en de klassieke periode. De “vertaalslag” naar de beiaard toe leverde soms problemen op. Het kan ook zijn dat de uitzonderlijke beiaard van Kampen – zeer lage transpositie – de deelnemers parten speelden. Waarschijnlijk hebben zij van dit concours veel ervaring opgedaan.
De winnaar van de 1e prijs stond voor alle juryleden vast. Een onbetwiste winnaar. Een goede 2e prijs kon bovendien uitgereikt worden. Bij het bepalen van de 3e en 4e plaats gaf de uitvoering van het verplichte stuk “Centenary Bells van Leo Samama de doorslag. De jury is er van overtuigd dat de jonge beiaardier die de laatste plaats bezette, volgende keer hoge ogen zal gooien.
Dank zij de uitstekende organisatie en het mooie weer hebben luisteraars en juryleden kunnen genieten van een prachtig beiaardevenement.
UITSLAG
1e prijs Toru Takao (Japan- Duitsland)
2e prijs Tommy van Doorn (Boxtel)
3e prijs Jasper Stam (Kampen)
4e prijs Jonathan Lehrer (Canada)
5e prijs Vincent Hensen (Appingedam)
Arie Abbenes
In het kader van de 100e verjaardag van de Nederlandse Klokkenspel-Vereniging (NKV) vinden een aantal landelijke activiteiten plaats. De Zwolse Beiaard Stichting en Beiaardkring Kampen hebben een internationaal interpretatieconcours georganiseerd.
Op 6 juli 2018 werden vijf finalisten op de Peperbus in Zwolle en op de Nieuwe Toren in Kampen beoordeeld op het kunnen omgaan met deze twee in karakter geheel verschillende carillons.
Op de Peperbus werden originele beiaardcomposities gespeeld, waaronder het verplichte werk ‘Centenary Bells’: een nieuwe in opdracht door Leo Samama geschreven compositie. In Kampen klonken bewerkingen van muziek uit de barok-/klassieke periode.
De uitslag is:
1e prijs: Toru Takao (JP) € 2500
2e prijs: Tommy van Doorn (NL) € 2000
3e prijs: Jasper Stam (NL) € 1500
4e prijs: Jonathan Lehrer (CAN) € 1000
5e prijs: Vincent Hensen (NL) € 500
De prijzen zijn uitgereikt door Bort Koelewijn, burgemeester van Kampen, in de Gouden Zaal van het Stedelijk Museum Kampen.
De jury bestond uit Arie Abbenes (voorzitter), Koen Cosaert (Mechelen), Ellen Dickinson (Yale), Frans Haagen en Bernard Winsemius.
