MECHELEN — Voor de tweede maal konden beiaardliefhebbers hun hart ophalen tijdens een ‘Inspiratiedag’. De eerste keer vond plaats in 2016 in de hoofdstad Brussel, dit jaar in de beiaardhoofdstad Mechelen. De dag was georganiseerd door de Vlaamse Beiaard Vereniging, de Stad Mechelen, de Koninklijke Beiaardschool Jef Denyn en het Belgian Carillon Heritage Commitee, met steun van de Vlaamse Overheid, de Association Campanaire Wallone en FARO.
Thema: ‘Beiaardcultuur vandaag’ en ‘Naar een nieuwe beleving van muzikaal erfgoed‘
Met Inspiratiedag was geen woord teveel gezegd: een groot aantal lezingen en casestudies over onderwerpen die de beiaardcultuur aangaan werd afgewisseld met nog meer korte bespelingen.
Plaats van handeling was het Cultuur Centrum, een voormalig kloostercomplex waarvan de overgebleven kerk als concert- en theaterzaal dienst doet. Gelegen recht tegenover de Sint-Romboutstoren bood het een goede luisterplaats voor de beiaard+ uitvoeringen. Met luidsprekers in de toren kwamen zang, viool, digi-accordeon en digi-piano beneden aan, zij het in wat onwerkelijke, vergrote vorm terwijl het beiaardspel zijn eigen sprankelende karakter behield.
In het schip (van de voormalige kloosterkerk) stond de fonkelnieuwe kamerbeiaard van de beiaardschool opgesteld - zie foto nieuwsoverzicht, waarop Eddy Mariën hem bespeelt. Op dit instrument werd meestal beiaard+ uitgevoerd. De beiaard als zelfstandige partij met fluit en harp, met gitaar, met slagwerk of als begeleidingsinstrument. Tom van Peer begeleidde zangeres Lucy Kloeck. Lucy speelde ook op de ‘nyckelharpa’. Nyckel is Zweeds voor sleutel of toets. En de harpa blijkt een viool te zijn, maar wel een met toetsen op de toets als u mij volgen kunt. Ondertussen kwam Toms geleidehond eens kijken of zijn baas nog niet klaar was.
Interessant was in dit verband de lezing van Carl Van Eyndhoven die inging op de verhouding tussen het handspel en de automaat. ‘Een automaat is géén beiaard met beperkingen!’ Hij doelde daarmee op het feit dat een automaat vaak minder klokken aanslaat dan er in de beiaard aanwezig zijn en dat de aanslag van de klokken steeds op dezelfde wijze gebeurt, m.a.w. geen dynamische verschillen toelaat. Hij vertelde over een experiment dat in Tilburg plaats vond: een componist - géén beiaardier - had opdracht gekregen om vier stukjes voor de automaat te componeren, uiteraard rekening houdend met de eigenschappen van de automaat. Na twee weken werd het publiek bevraagd of hun iets was opgevallen aan de voorslagen. De reacties waren vrijwel nihil.
Het duo Richard de Waardt en echtgenote Dina Verheyden maakte indruk met een drie man/vrouw sterke slagwerksectie - zie foto hierboven. Richard hield tevoren een presentatie, een ingekorte versie van die hij op 1 oktober ook in Utrecht hield: ‘Recente ontwikkelingen in de beiaardkunst. Een blik op de toekomst’. De blik op de toekomst kwam vandaag te vervallen.
De UNESCO-erkenning blijkt de beiaardcultuur in België goed te hebben gedaan. Er wordt door de overheid duidelijk rekening gehouden met dit cultuurerfgoed, de beiaard en zijn bespeler worden serieus genomen.
Luc Rombouts is altijd goed voor een markante uitspraak: ‘Nieuw Sociaal Medium Fb (of Twitter) Huwt Oud Sociaal Medium Beiaard’. Ook hij besprak recente ontwikkelingen: de beiaard+. Beiaard ++ bij grote evenementen, zelfs beiaard +++ of beiaard†voor overleden bekende musici. Vervolgens besprak hij de nieuwe Vredesbeiaarden in de Abdij van ‘t Park in Leuven en Aarschot. Met name die van Leuven had een aangrijpende aanleiding. De stadsarchivaris van Neuss (D) had ontdekt dat dronken soldaten uit zijn stad zich in Leuven tijdens de Grote Oorlog ernstig hadden misdragen. Als gevolg daarvan verloren vele Leuvenaren het leven en ging ook de toren met beiaard in vlammen op. In hechte samenwerking met Neuss kwam in Leuven de Vredesbeiaard tot stand. Bij de inhuldiging vonden gezamenlijke concerten plaats met koren uit beide steden. Een indrukwekkende gebeurtenis die recht doet aan het begrip Vredesbeiaard.
Aan deze ‘Inspiratiedag’ werkten vele sprekers en musici mee. Te veel om allen in deze impressie te noemen. De concerten waren gevarieerd en van hoog niveau. De organisatoren van deze dag, met name Gerda Sameyn en Koen Cosaert (directeur) van de Koninklijke Beiaardschool Jef Denyn, hebben de beiaardliefhebbers een fantastische en inspirerende dag bezorgd!
Dick Klomp (met dank aan Carl Van Eyndhoven)
