RIJSSEN — De Doe-Beiaard is inmiddels een begrip geworden in beiaardland. Op de ALV en de jaarvergadering van de KNKV is dit educatieve instrument gepresenteerd en het publiek kon er mee kennismaken op de beiaarddag in het Nationaal Openluchtmuseum in Arnhem. Jan-Geert Heuvelman was er nauw bij betrokken en met hem sprak ik over de totstandkoming van deze mini-beiaard. De eerste brainstorm vond plaats in Utrecht op de zolder van het conservatorium in Utrecht.
De eerste vraag was: hoe willen wij de klokken vormgeven? In aluminium, porselein of glas? In Nederland was er geen klokkengieter die wilde meedenken bij het ontwerpen van de klokken voor een Doe-Beiaard. Na opnieuw vergaderen kwam Gideon Bodden met het idee om met een Spaanse gieter in zee te gaan die dunwandig kon gieten. Gideon heeft de profielen ontworpen en drie proefklokjes met de tonen C, G en c’ laten gieten. Die waren mooi. Gideon heeft ze gestemd en over het resultaat waren wij tevreden. Vervolgens zijn de overige klokjes gegoten.
We zijn met Reinold van Zijl om de tafel gaan zitten om de techniek te bespreken, de toetsen, de klepels enz. Voor de kleine onderdelen hebben wij Martijn van der Kolk uit Dordrecht benaderd, die onderdelen 3D kan printen. Martijn bleek erg enthousiast te zijn over het project en probeerde alle onderdelen zo optimaal mogelijk te laten functioneren. Op deze wijze zijn we in zo’n twee jaar stukje bij beetje opgeschoten.
Zoals je weet is het ontstaan van de Doe-Beiaard geïnspireerd door het Doe-Orgel. Hier in Rijssen wilde men het stadsorgel meer aandacht geven. Ik ben toen in contact getreden met Lydia Vroegindeweij, de initiatiefneemster van het Doe-Orgel, en ik vroeg haar of wij zo’n Doe-Orgel konden aanschaffen. En: voel je er niet voor om een Doe-Beiaard te maken? Nou, daar voelde zij niet veel voor maar ze vond het best als wij het concept van het Doe-Orgel zouden gebruiken.
Het Doe-Orgel heeft een wereldwijde vlucht genomen. De technisch ontwerper Wim Janssen kon i.p.v. metalen orgelpijpen houten exemplaren maken die minder kwetsbaar en lichter zijn. Bij echte bronzen klokken speelt gewicht en veiligheid bij kinderen een grotere rol. Denk je dat de Doe-Beiaard ook makkelijk te reproduceren valt?
Voor de Doe-Beiaard zijn we een aparte stichting-in-oprichting begonnen. Dit project is niet iets dat het bestuur van de KNKV er zomaar even bij kan doen. Binnen deze stichting gaan we het beleid en de exploitatie behartigen. Er komen vragen aan de orde van: gaan we er meer maken, kunnen anderen er een kopen, mogen zij de bouwtekeningen gebruiken enz. Laatst vroeg iemand: ik wil er een aan een vriend geven voor z’n verjaardag, wat kost zo’n ding?
Het model is aantrekkelijk gemaakt voor kinderen, een soort sprookjestoren, wie heeft dat ontworpen?
Irma Zwart heeft het ontworpen en de ornamenten zijn 3D geprint door Martijn van der Kolk.
Zijn alle onderdelen van hetzelfde materiaal gemaakt als in een grote beiaard?
In principe wel: de klokken en stokken. De trekdraden zijn van kunststof en de afregelingen van 3D geprint plastic. Om het voor kinderen aantrekkelijk te maken in verschillende kleuren zodat bij de montage duidelijk is wat bij wat hoort.
Is de Doe-Beiaard al in de praktijk getest?
Boudewijn is er al mee langs verschillende scholen geweest en ik heb gehoord dat de kinderen het leuk vonden. We hebben er nog wel over nagedacht of we de zijkanten van de toren van plexiglas zullen maken want dan heb je toch meer zicht op de werking van de beiaard. Anders blijft het toch een mysterieus ding in een gesloten toren. We zullen nog wel meer puntjes voor verbetering blijven tegenkomen.
Waar moeten we zijn voor het huren van de Doe-Beiaard?
Bij de Stichting Beheer Doe-Beiaard. De website www.doebeiaard.nl is een onderdeel van de site van de KNKV en daar vind je alle nodige informatie.
Dick Klomp
