ASTEN — Niet alleen de Koninklijke Nederlandse klokkenspel-Vereniging (KNKV) levert al meer dan 100 jaar een wezenlijke bijdrage aan de instandhouding en uitbreiding van de beiaard en de beiaardklank, ook Museum Klok en Peel in het Brabantse Asten is daar dagelijks mee bezig. Museum Klok & Peel initieert al jaren educatieve projecten voor het basisonderwijs. Meestal gericht op scholen in de directe omgeving van het museum. Het museum zegt daar over: “in coronatijd is door de afdeling Educatie samen met externe deskundigen een educatiepakket uitgewerkt. Ze hebben het ‘Heavy Metal! I Hoor de klokken luiden ‘genoemd om de klok- en beiaardcultuur te laten aansluiten op de belevingswereld van hedendaagse jongeren “.
Museum Klok & Peel doet dat verhalenderwijs. Waar je ook woont in Nederland of België, altijd zijn er carillons of luidklokken in de buurt waar mooie verhalen achter schuil gaan. Die verhalen worden verteld. In het online erfgoed educatieproject is een school-breed programma gemaakt. Van de kleuters tot de 12-jarigen, allemaal kunnen ze er hun voordeel mee doen. Dit project is mede mogelijk gemaakt door bijdragen van het Fonds voor Cultuurparticipatie en VSB fonds en mede daardoor kan dit educatiepakket gratis worden aangeboden.
In dit artikel een tweetal interviews. Allereerst met Luc Rombouts vanuit de beiaardierswereld en daarna met Wouter Bierings, leerkracht en actief in de pilot-fase van het project Heavy Metal. Tot slot volgt nog een uitleg hoe het project praktisch in z’n werk gaat met een link naar de website van museum Klok en Peel.
Netherlands Carillon
Als gepassioneerd pleitbezorger van de beiaardcultuur was Luc een van de aanjagers van Heavy Metal! | Laat de klokken luiden. Aan hem de vraag: wat doet de klok en beiaardcultuur in het onderwijs? Rombouts: “Twee à drie jaar geleden stond de Singing Bronze Foundation mede aan de wieg van het project ‘Laat de klokken luiden’. Ik was toen curator van de expositie Klokken voor Amerika die te zien was in Museum Klok & Peel in het kader van de restauratie van het Netherlands Carillon Arlington. De eerste insteek was een educatieprogramma ontwikkelen rond het Netherlands Carillon. Mede dankzij de succesvolle subsidieaanvraag is het project inhoudelijk breder geworden. Nu dekt het de beiaardcultuur in het algemeen.”
Wat is er zo speciaal aan de beiaardcultuur van de Lage Landen?
Rombouts: “In veel kunsttakken hebben de Lage Landen geëxcelleerd, maar de meest originele bijdrage van onze regio aan de internationale cultuur is de beiaard. Het is daarom verrassend hoe weinig kennis de bevolking over het algemeen heeft over dit muzikale erfgoed uit eigen land. En dat terwijl het klankbeeld van de Lage Landen nog steeds sterk wordt bepaald door beiaardmuziek. Voor velen is die zo vanzelfsprekend dat ze er niet meer bij stilstaan. Deze situatie smeekt om een sterk educatief antwoord.”
Foto: Luc Rombouts vertelt graag over klokken en beiaarden.
Waarom al in het primaire onderwijs?
Rombouts: “Succesvolle educatie start altijd in het basisonderwijs. Op jonge leeftijd zijn kinderen zeer ontvankelijk voor nieuwe belevingen. De beiaard biedt die: je beklimt een toren, je kunt enkele nootjes muziek spelen voor een hele stad, de beiaardier kan jouw lievelingslied over de stad laten weergalmen. Kortom, de sterke beleving van de beiaardcultuur zal de kinderen een positieve houding geven tegenover dit erfgoed.“
“Meester, hoe schrijf ik een klank op?”
Die vraag kreeg Wouter Bierings van zijn leerlingen bij het werken met Heavy Metal. Wouter wist het ook niet en stelde de tegenvraag: hoe zou jij het doen? ierings is leerkracht van groep 6-7-8 (tien- tot twaalfjarigen) van openbare basisschool De Horizon in Asten, de pilotschool voor het erfgoedproject ‘Heavy Metal!| Hoor de klokken luiden’. Deze school heeft cultuur-en erfgoededucatie hoog in het vaandel staan en koos ervoor het project school-breed uit te voeren. Alle klassen inclusief de kleuters gingen nieuwsgierig aan de slag.
Positieve ervaringen
Wouter is erg enthousiast over het project en raadt leerkrachten aan om het vooral op te pikken. Bierings somt zijn positieve ervaringen op: “Het aanbod is breed en divers, er valt veel te ontdekken en te experimenteren, de lesstof roept verwondering op: waarom klinkt een klok van brons het best? Er zijn wisselende creatieve activiteiten, zoals het gieten van een klokje of via de spelsituatie ‘de battle van de beiaardiers’, de leerlingen onderzoeken: hoe bouw ik een stevige klokkentoren, welke klanken kan ik maken met potten, pannen, bellen etc.? Er wordt een beroep gedaan op verschillende competenties zoals samenwerken, presenteren, onderzoeken, het stellen van vragen en het samenvatten. Het project is makkelijk in te zetten en het vergt weinig voorbereiding voor de leerkracht. Wouter tot slot: “Als ik zelf door Asten loop en de voorslag van de klokken hoor, vraag ik me intussen ook af: wat is dat voor geluid? Dan wil ik daar meer van weten en vind ik de antwoorden in Heavy Metal!”
Foto: Leerkracht Wouter Bierings is enthousiast over het erfgoedproject Heavy Metal.
Hoe werkt Heavy Metal! | Hoor de klokken luiden in de praktijk?
Museum Klok & Peel Asten heeft ‘Heavy Metal!|Hoor de klokken luiden’ ontwikkeld om alle klassen van het basisonderwijs op een pakkende manier vertrouwd te maken met (cultureel) erfgoed. De makers willen met ‘Heavy Metal!’ onderwijsgevenden ontzorgen. Daarom omvat het leergebied in het online erfgoedproject voor alle klassen taal, rekenen/wiskunde, techniek, muziek, aardrijkskunde, geschiedenis, oriëntatie op jezelf en de wereld, kunstzinnige oriëntatie en bewegingsonderwijs. De erfgoedlessen zijn afgestemd op vier leeftijdscategorieën: de kleuters t/m 6 jaar, de zes- tot achtjarigen, de acht- tot tienjarigen en de oudste 2 klassen van het basisonderwijs. De lessen staan kant en klaar online. Wil een bepaalde klas het volledige project meedraaien, dan vult ze er ongeveer 4 weken mee. De ervaring heeft uitgewezen dat in die tijdspanne de interesse van de leerlingen gemakkelijk is vast te houden. Men kan deelnemen met de hele school, maar ook met een enkele klas. Men kan er ook voor kiezen om losse lessen te geven.
Illustratie: Een voorbeeld van een werkblad uit het educatiepakket Heavy Metal
Hoe deelnemen?
Voor meer informatie verwijzen we u naar de volgende website van Museum Klok en Peel: www.museumklokenpeel.nl/heavy-metal
