GROOTSTE BEIAARD TER WERELD IN KOREA
Zuid-Korea is een klein land in Oost-Azie. Als gevolg van tragische politieke ontwikkelingen bevindt het land zich in een letterlijke eilandsituatie. Contacten met het noordelijke landsdeel zijn vooralsnog ondenkbaar, met China wordt in het geniep gecommuniceerd en de relatie met Japan is als gevolg van de jarenlange bezetting nog steeds niet hartelijk. Zuid Korea heeft zich daarom gericht op het "westen", in het bijzonder op de Verenigde Staten, die zich vooral ingezet hebben om de Koreanen vrij te maken van het communisme. Deze politiek heeft het land op het eerste gezicht geen windeieren gelegd. Fabrieken en torenflats zijn als paddestoelen uit de grond gerezen. Arie Abbenes __________________________________________________________
Vlak gebied is een schaars artikel in dit bergachtige land. Ten koste van veel natuurgebied worden daarom veel baaien omgevormd tot industriegebied, luchthavens en nieuwe steden; Korea telt immers 50 miljoen inwoners. De eerste indruk die men krijgt van het land, na aankomst op de luchthaven, is die van een volgebouwd land, enorme files en rijstbouw op elk vrij hoekje land. Wat ook opvalt, is het grote aantal torenspitsen dat de aanwezigheid van christelijke kerken markeert. Ook in dit opzicht is de Koreaanse samenleving op westerse leest geschoeid. Met deze indrukken reden wij op 6 mei 2002 voor het eerst door Korea. Het doel van de reis was de stad Taejon in de provincie Chungchong, 200 km ten zuiden van de hoofdstad Seoel. Klokkengieterij Petit en Fritsen in Aarle-Rixtel had daar in het vorig najaar een beiaard geleverd van maar liefst 78 klokken voor "Hyechon College". Wanneer men in aanmerking neemt dat de grootste klok klinkt als een Es0, dan is het duidelijk dat we hier in aanleg te maken hebben met de grootste beiaard ter wereld. Taejon is de vijfde stad van het land en telt 1.300.000 inwoners. De campus van Hyechon College ligt aan de rand van de grotendeels moderne bebouwing die doorsneden wordt door rijstvelden en gin seng akkers. Het betreft hier geen universiteit maar een onderwijsinstituut dat het best te vergelijken valt met onze HBO-instellingen. Byung-Ik Lee stichtte 62 jaar geleden een verpleegstersopleiding op basis van Koreaanse tradities en christelijke principes. In de loop van de jaren heeft het instituut zich ontwikkeld tot een belangrijke beroepsopleiding met een output van 16.500 gediplomeerden tot nu toe. Het lesprogramma omvat de volgende onderdelen: informatica en computerwetenschap, architectuur, toerisme, verpleging en enkele kleine departementen waaronder landschapsarchitectuur en muziek. In het onderwijsprogramma speelt de kerk een belangrijke rol. Kerkbezoek is verplicht gesteld; de grote "Presbyterian Church" neemt een prominente plaats in. Het hoofdorgel in de kerk telt 45 registers en is vervaardigd door de Duitse orgelbouwer Oberlinger. Welnu - er moest een toren met beiaard op de campus komen. De weldoener van de school Byung-Ik Lee droeg dit monument op aan zijn overleden moeder die de leeftijd van 78 jaar bereikt had. De toren moest daarom 78 meter hoog worden en het aantal klokken zou eveneens 78 gaan bedragen. De vraag waarom een Koreaan een beiaard wenst, dringt zich uiteraard aan ons op. Mr. Lee, een niet onbemiddeld zakenman in de confectie industrie, woont in de Verenigde Staten en is daar ongetwijfeld met het fenomeen beiaard in aanraking gekomen. Op instigatie van enkele adviseurs koos hij voor het torenontwerp van Stanford University in California. De Hyechon toren is een vergrote kopie van de Hoover Tower aldaar. Op een rechthoekige schacht staat een groot achtkant, bekroond met een koepeldak. De toren heeft zodoende iets weg van de Zwolse Peperbus. De tussenzolders van de toren - natuurlijk voorzien van een lift - zijn luxueus opgezet. Zij kunnen voor allerlei doeleinden gebruikt gaan worden. Zelfs in de koepelzaal boven de beiaard zouden activiteiten ontplooid kunnen worden. De basis van de toren is geflankeerd door enkele zalen, een riante entree, een collegezaal/auditorium en een studeerkamer voor de beiaardier met elektronisch oefenklavier en een programmeerstation voor het automatisch speelwerk. Het ligt in de bedoeling dat de zalen een museumfunctie zullen krijgen; op de tussenverdiepingen wordt waarschijnlijk de muziekafdeling gevestigd. In het achtkant is de complete beiaard opgesteld. De glazen klaviercabine staat op de vloer in het midden van de kamer, daar omheen zijn de grootste klokken aangebracht. De opzet van de overige klokken is logisch en efficiënt: centraal in de kamer - de kleinste klokjes zo hoog mogelijk in de ruimte. Door de enorme omvang, veroorzaakt door moeders leeftijd, is de toon van het kleinste klokje een ais6, een klokje zo klein dat er geen klepel meer in past. Muzikaal gebruik is er niet van te maken omdat de subtiele toon nauwelijks waarneembaar is op de begane grond. Grootste klok in de toren geeft de toon Dis0, met zijn gewicht van bijna 11.000 kg de zwaarste klok die ooit in Aarle Rixtel gegoten is. Helaas is deze uurslagklok niet in de beiaard opgenomen. Omvang van de beiaard:
Absolute toonhoogte: F0 - G0 - chromatisch - ais6 77 klokken    Aansluiting op klavier: c1 - d1 - chromatisch - f7 6 ½ octaaf
Er is gekozen voor een klavier volgens de Amerikaanse standaardmaten. De laagste pedaaltoets - de c1 - ligt onder de manuaaltoets - as1 - van het eerste octaaf. Deze aansluiting levert een merkwaardige aanblik op omdat de beiaardier, gezeten voor het twee-octaafs pedaal, geheel links aan het klavier zit. De hoogste manuaaltoetsen kunnen slechts bespeeld worden na het maken van een uitstapje. Ondanks de lage transpositie speelt de beiaard uiterst gemakkelijk en regelmatig. Bij het ontwerp en de montage is de plaats van de gerichte tuimelaars ten opzichte van de klepels uiterst nauwgezet gekozen. De hoek, die de bedrading maakt met tuimelarmen en klepelschachten, is perfect. Samen met een juiste uitbalancering van de klepels heeft dit er toe geleid dat compensatieveren niet nodig waren in dit instrument. Het timbre is evenwichtig en rond, maar het mist wat "power". Uit een dergelijke beiaard zou men meer volume verwachten. De oorzaak moet gezocht worden in de afwerking van de zoldering in de achtkant met glaswoldeken. Er bestaan plannen om het plafond harder te maken door een houten zoldering aan te brengen. Het automatisch computerspeelwerk is aangesloten op de octaven 2, 3 en 4 (f1 t/m f4). Op 10 mei 2002 werd de beiaard met veel kerkelijk en wereldlijk vertoon in gebruik genomen. Nu moet men op de campus van het Hyechon College er aan wennen dat er voortaan een hoogwaardig muziekinstrument aanwezig is; tijdens de inwijdingsrituelen bleek dat deze kennis nog geen post gevat heeft. Het is te hopen dat dit prachtige instrument op den duur een prominente plaats in gaat nemen. De westerse Koreaanse samenleving zou wel eens een goede voedingsbodem voor een nieuwe beiaardcultuur kunnen worden. Torens en financiën zijn om te beginnen voorhanden. Nu de vakbekwame beiaardiers en de toegewijde vakstudenten nog, een voorwaarde tot het welslagen van deze onderneming. Met een jaloerse blik kunnen wij naar dit project opzien. Onze Nederlandse klokkengieters leveren geregeld grote instrumenten van uitstekende kwaliteit aan verre oorden. Helaas gaat al dit moois aan onze neus voorbij. Is Nederland nog wel het beiaardland bij uitstek? Onze klokkengieters laten in ieder geval keer op keer zien en horen dat zij het vak nog niet verleerd zijn.
Klok en Klepel nr. 81   |   December 2002   |   © NKV